1 Şubat'taki yasağın arkasında yatan gerçek

Kenan Biter'in haberi

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun (BDDK) kredi kartları üzerinden yapılan alışverişlerdeki taksitleri sınırlamaya yönelik hazırladığı düzenleme 1 Şubat itibariyle devreye giriyor. Düzenleme kapsamında kredi kartı ile yapılacak alışverişlerde taksit sayısı 9 ay ile sınırlandırılacak, kuyumculuk, telekomünikasyon, gıda ve akaryakıt alanlarında ise yapılacak ödemelerde artık taksit yapılmayacak.

Taksit yasağının kaldırıldığı alanlardan kuyumculuk, gıda ve akaryakıtta hali hazırda uygulanan taksit sayıları düşük olduğu için çok büyük bir sorun teşkil etmiyor. 24 aya kadar varabilen taksit seçeneklerinin sunulduğu cep telefonu sektöründe ise yasak öncesi panik havası yaşanıyor. Sektör temsilcileri düzenlemenin duyurulmasının ardından yaptıkları açıklamalarda yasağın kendilerini olumsuz etkileyeceğini ve satışlarının yüzde 80'lere kadar düşebileceği uyarısında bulunuyor.

Ancak 1 Şubat'ta hayata geçirilecek olan ve belli kalemlerde taksit yasağının yer aldığı düzenlemenin arkasında farklı nedenler yatıyor. Bu nedenlerin başında ise cari açık, kötü niyetli kart kullanımı ve kart borçları geliyor. Söz konusu nedenlerin detayına bakıldığında ilgili kurumlarının sınırlama ve yasak getirmekten başka çaresinin kalmadığı görülüyor...

KART SAYISI 10 YILDA 5 KAT ARTTI

Bankalar Arası Kart Merkezi'nden alınan verilere göre; Türkiye'de vatandaşların cebinde toplamda 55 milyonun üzerinde kredi kartı bulunuyor. Bu da 10 yıl öncesine kıyaslandığında kart sayısının neredeyse 5 kat birden arttığını gösteriyor. Kart sayısındaki artışla doğru oranda alışverişlerdeki nakit kullanım oranı da her geçen gün azalıyor. Öyle ki 3-5 liralık harcamalarda dahi kart kullanıldığı belirtiliyor. BKM'nin verilerine göre kartlar üzerinden 2013 yılında toplam 2.5 milyar adet işlem yapılırken yapılan işlemlerin 10 aylık tutarının 350 milyar TL'yi aştığı belirtiliyor. Bu harcamalar içinde taksitli harcamaların payının ise son 1 yılda yüzde 25 oranında arttığı gözlemleniyor.

1.5 MİLYONUN ÜZERİNDE KİŞİ BORCUNU ÖDEMEDİ

Kredi Kartı kullanım oranındaki artışın yanı sıra borcunu ödeyemeyenlerin sayısında da ciddi bir yükseliş olduğu göze çarpıyor. Açıklanan verilere göre 2013 yılı Ağustos ayı itibariyle kredi kartı borcunu ödemeyen kişi sayısı 469 bin 208 kişi oldu. Bu rakam, geçen yılın tamamında 433 bin 18 kişi olurken, 2011 yılında 253 bin 98 kişi, 2010 yılında 225 bin 205 kişi ve 2009 yılında 278 bin 815 kişi olarak gerçekleşmişti. Veriler göz önünde bulundurulduğunda yıllık bazda 2013 yılında borcunu ödemeyenlerin sayısı 2009'a göre iki kat birden artarken, 5 yılda toplam 1,6 milyon kişinin kredi kartı borcunu hala ödemediği de görülüyor.

10 LİRADAN 1 LİRASI AKARYAKITA GİDİYOR

1 Şubat'ta yürürlüğe girecek olan düzenleme kapsamında kredi kartında taksit yasağı getirilen alanların başında akaryakıt sektörü geliyor. Alışverişte sağladığı avantajlar dolayısıyla akaryakıt tüketiminde kart kullanımı giderek yaygınlaşıyor. Öyle ki; Türkiye'de kredi ve banka kartıyla yapılan harcamaların önemli bir kısmını akaryakıt giderleri oluşturuyor. Yılda ortalama kredi ve banka kartlarıyla neredeyse 50 milyar TL'ye yakın akaryakıt harcaması gerçekleştiriliyor. Bu da kartlarla yapılan harcamaların yaklaşık olarak her 10 lirasından 1 lirasına denk geliyor. Öte taraftan akaryakıtın çok büyük bir bölümü dışarıdan satın alındığı için  bu rakam cari açığın neredeyse yarısına katkı sunuyor.

CEP TELEFONU CARİ AÇIĞI ARTTIRIYOR

Yasağın cep telefonu ayağında doğrudan cari açık yatıyor. Bilgi Teknolojileri Kurumu Başkanı Tayfun Acarer'den aldığımız bilgilere göre; 2013 yılı sonu itibarıyla Türkiye'de yaklaşık 69,7 mobil abone bulunuyor ve bunların 49,3 milyonu 3. Nesil Mobil Telefon kullanıyor. Türkiye'de kayıtlı cep telefonu sayısı ise 210 milyon civarında iken 2013 yılında yaklaşık 16 milyon cep telefonu ithali gerçekleştirildi. Bunun yanı sıra yüksek taksit oranları ile birleşen marka ve model tutkusu nedeniyle Türkiye'de tüketicilerin cep telefonu değiştirme süresi 8 aya kadar inmiş durumda.  Rakamlarda görülen bu korkunç cep telefonu trafiği cari açığa da çok ciddi negatif etki yapıyor. Yıllık 60 milyar doları bulan cari açıkta cep telefonlarının etkisinin 5 milyar dolar gibi ciddi bir oranda olduğu öngörülüyor. Çünkü piyasadaki cep telefonlarının neredeyse tamamı ithal ediliyor. BTK Başkanı Acarer ise bu sorunun yerli üretim cep telefonu ile çözülebileceğini belirtiyor.

KUYUMCULAR YASAL TEFECİLİĞE SOYUNDU

Kredi kartında taksit yasağı getirilen alanlardan kuyumculuk sektöründe ise yasağın perde arkasında işi tefeciliğe dönüştüren kuyumcular yer alıyor. Altın satışı yapıyor gibi göstererek ihtiyacı olanlara borç para verip bunu kredi kartı üzerinden taksitlendiren kötü niyetli kuyumcular, bazı internet siteleri üzerinden de bu işi ''Borcunuzu 12 taksite bölelim'' şeklindeki ilanlarla aleni bir şekilde gerçekleştiriyor. Öte taraftan taksitle altın satışı kuyumcuları nakitte sıkışan vatandaşın da cüzdansız bankası haline getiriyor. Kredi kartı üzerinden taksitle altın satın alan vatandaş aldığı altını başka bir kuyumcuda bozdurarak eline geçen nakit parayla günü kurtarmaya çalışıyor ve borç batağına her geçen gün biraz daha saplanıyor.

OTOMOBİLE DE SINIR GETİRİLDİ

Cari açığa en büyük katkıyı sunan alanlardan biri de otomotiv sektörü. Sektörde her satılan 100 otomobilin 80'i ithal olunca, cari açığa yansıması son derece olumsuz oluyor. O yüzden 1 Şubat'ta yürürlüğe girecek düzenleme ile tüketici kredisiyle taşıt alımına da yeni sınır getiriliyor. Yeni düzenlemeye göre sıfır veya ikinci el taşıt alımlarında kullanılacak tüketici kredisi, değeri 50 bin lira ve altındaki araçlarda yüzde 70'i aşamayacak. Yani 50 bin liralık taşıt alan bir kişi 15 bin lirayı cepten ödeyecek.

BABACAN DA DİLE GETİRMİŞTİ

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Türkiye'nin üç yıllık ekonomi yol haritasının açıklandığı toplantıda önceliklerinin cari açığı düşürmek ve yüzde 12.6′ya düşen tasarruf oranlarını artırmak olduğunu söylemişti. Bu kapsamda tüketici kredileri ve kredi kartlarında artan borçluluğa da dikkati çeken Babacan, 'Bir ayakkabıya 24 ay taksit yapılıyorsa burada sorun görüyoruz' diyerek, kredi kartı harcamaları ile ilgili endişesini dile getirmişti.

kenan.biter@haber7.com

Kaynak: Haber7