Önce Arabulucu, Sonra Tahkim

Geçtiğimiz kasım ayında “Arabuluculuk-Tahkim (Med-Arb) Kuralları”nı yayınlayarak dünyaya ilan eden İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC), Med-Arb Projesi kapsamında arabuluculuk sistemi ile iş birliğine yönelik tarihi bir adım attı.
ISTAC, İstanbul’da düzenlenen törende 130 arabuluculuk merkezi ile iş birliği protokolü imzaladı. Atılan imzalarla, arabuluculuk kurumlarında anlaşma sağlanamayıp çözümsüz kalan 83 bini aşkın ticari uyuşmazlık dosyası tahkime yöneltilerek hızlı ve kolay çözüme kavuşabilecek. ISTAC Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ziya Akıncı ve ISTAC Yönetim Kurulu Üyesi Hakan Öztatar, imza töreninde arabuluculuk müessesesi ile iş birliği sürecini resmen başlatırken, iş ve ticaret dünyasını Med-Arb Projesi’nin uyuşmazlık çözüm fırsatlarından yararlanmaya çağırdı.
ISTAC Yönetim Kurulu Üyesi-Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürü Hakan Öztatar, “Burada dünyada bir ilki gerçekleştiriyoruz. İki güzide kurum olan ISTAC ve arabuluculuk merkezleri arasındaki iş birliği sürecini hep beraber resmiyete dökmenin gururunu yaşıyoruz. 2013 yılında başlayan arabuluculuk alanında 16.500 arabulucumuz, 200 de arabuluculuk merkezimiz var. ISTAC ilk aşamada Türkiye’nin her köşesinden 130 arabuluculuk kurumu ile iş birliği protokolü imzalamış oluyor. İş uyuşmazlıklarında 2018 yılının başından Haziran 2020’ye kadar dava şartı arabuluculuk kapsamında arabulucuya yönlendirilen 871.689 uyuşmazlığın 524.236’ü anlaşma ile sonuçlanarak yüzde 63 oranında başarıya ulaşıldı. Ticari uyuşmazlıklarda ise 2019 yılının başından Haziran 2020’ye kadar bir buçuk yılda, dava şartı arabuluculuk kapsamında arabulucuya yönlendirilen 203.504 uyuşmazlığın 104.453’ü anlaşma ile sonuçlanmış olup yüzde 56 oranında başarı sağlandı. Bizim asıl hedefimiz ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk yoluna başvurup anlaşma sağlanamayan bu yüzde 44, yani toplam 83.164 uyuşmazlık dosyasına ‘Arabuluculuk-Tahkim’ (Med-Arb) modeliyle çözüm getirmektir. Arabulucuda çözemediğimiz 83 bin dosya için diyoruz ki ISTAC’da hızlı tahkim ile çözüm mümkün. Bu iş birliği anlaşmasıyla arabulucuların “Son tutanak” yani “Anlaşamama Tutanağı” hazırlarken, nihai çözüm adresi olarak “ISTAC Med-Arb”ı önermesi, böylece ticari dava dosyalarını tahkime yöneltmesi sağlanacak. Dolayısıyla çözüme kavuşan her dosya ile hem yargının iş yükü azaltılmış olacak hem de taraflar uyuşmazlıklarını ‘Arabuluculuk-Tahkim’ sayesinde daha az masrafla ve daha kısa sürede çözümleme imkânı bulacak. Haziran 2020 itibarıyla arabulucuda çözüm bulunamayan 83.164 dosyamızın küçük bir yüzdesini bile tahkime getirdiğimizde önemli bir potansiyel harekete geçecektir. Ben iş dünyasına, sanayi ve ticaret odalarımıza sesleniyorum; Lütfen gelin, ISTAC med-arb projesine başvurun, ticari uyuşmazlıklarınızı 5 ay içinde çözün. Arabulucuda süre 8 haftadır, orada çözülemezse ISTAC’a geldiğinde 8 hafta + 3 aylık seri tahkim süreciyle 5 ayda çözüme gidilebilir. Bu yabancı yatırımcı için de çok önemlidir; Yabancı yatırımcı Türkiye’de hukuki ihtilafla karşılaştığında şimdi Med-Arb müessesesi var. Son sözüm, yabancı yatırımcı da rahat olsun, artık ülkemizde Med-Arb modelini kullanarak uyuşmazlık sorunlarına kesin çözüm bulmuş olacaklar” dedi.
ISTAC Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ziya Akıncı da, Türkiye’de gerek arabuluculuk gerekse tahkim alanında önemli mesafeler kaydedildiğini vurgularken, şimdi bu iki alternatif uyuşmazlık çözüm yolunun birlikte işleyişine zemin oluşturduklarını, bu modelden tüm tarafların kazançlı çıkacağını söyledi. Akıncı, şöyle konuştu:
’’Arabuluculuk&Tahkim yani (Mediation&Arbitration) Med-Arb, kazan-kazan mantığıyla oluşturduğumuz bir proje Türkiye’yi çok farklı bir noktaya taşıyacak, dünyaya örnek olacak bir proje Ticari davalarda arabuluculuğun zorunlu olmasıyla birlikte ticari uyuşmazlıkların çözümünde yeni bir dönem başladı. Taraflar uyuşmazlıklarına çözüm için önce arabulucuya gidiyor, arabulucu nezdinde yaptıkları görüşmeler sonucunda uzlaşma sağlanamazsa, uyuşmazlık için bağlayıcı bir karar olmadığı için tekrar mahkemeye başvurmak gerekiyordu. Arabuluculuk&Tahkim (Med-Arb) projemizde taraflar, bir yandan arabuluculuğun hızlı, ekonomik ve dostane çözüm yolu bulma ihtimalini deneyimlerken; uzlaşma olmazsa mahkemeye gitmeksizin, uyuşmazlıklarını tahkim yoluyla ISTAC’ta çözebilecekler. Böylece arabuluculuk süreci uzlaşma ile sonuçlanmasa dahi, hemen arkasından başlayacak tahkim süreci sayesinde, taraflar uyuşmazlıklarını bağlayıcı ve kesin bir şekilde çözecek olan bir hakem kararı elde edecekler. Taraflar sözleşmelerine ’ISTAC Arabuluculuk-Tahkim Şartı’nı yazarsa, önce arabulucuda ve anlaşma sağlanamazsa sonra ISTAC’ta tahkim yolu ile uyuşmazlık çözümlenecektir. Arabulucuda uzlaşma olmazsa, tarafların sözleşmelerinde ISTAC tahkim şartı olmasa bile sonradan bu şartı kabul etmek suretiyle uyuşmazlıklarını İstanbul Tahkim Merkezi’nde çözümlemeleri mümkündür” dedi.