İBB ve İETT borç batağında, halkın parası heba ediliyor

İETT Genel Müdürü Ahmet Bağış ve bürokratlarında hazır bulunduğu İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Meclisi 2018 yılı Kasım ayı Meclis toplantılarında İETT’nin 2019 Mali Yılı Bütçe Tasarısı Raporu üzerine CHP Grubu adına görüş ve eleştirilerini sıralayan Kadıköy Belediyesi ve İBB Meclisi CHP Üyesi Dr. Hakkı Sağlam’ın konuşma metni şöyle;

İETT Genel Müdürlüğü’nün 2019 Mali Yılı Bütçe Tasarısı üzerinde CHP Grubu adına söz almış bulunmaktayım. Sözlerime başlamadan evvel hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Sayın Başkan, Sayın Meclis Üyeleri; 147 yaşında olan Osmanlı’dan devir alınan önemli bir kurumun 2019 yılı bütçe tasarısını görüşeceğiz. Nereden başlasak acaba;

- İstanbul’a yağmur düştüğünde, keşmekeş olan trafik,

- Üst üste seyahat etmeye çalışan İstanbul’lular,

- Yıl başından bu yana % 45 devalüsayona uğramış paramız,

- Yıl başında personele kaşıkla verdiğiniz zam, kepçeyle geri alınmış; geçim derdinde olan çalışanlarımız,

- İstanbul’da Pahalı olan ulaşım hizmeti,

- Sokak, cadde aralarında dönmeyen otobüsleri kullanmaya çalışan, aşırı yoğunluk ve trafik keşmekeşi nedeniyle yolcuyla tartışan şoför personelimizin hali,

- İstanbul’da şehir içi deniz ulaşımından çekildiğini açıklayan İDO AŞ,

- İBB Başkanı Sn Mevlüt Uysal’ın bu sorunlar yumağı karşısında “imdat imdat” diyerek gazetelere, gazetecilere inandırıcı olmamakla birlikte açıklamaya koşması,

- Her şeyin paralı olduğu İstanbul’da tünel yaparak bu sorunu çözme vaadinde bulunan İBB Başkanı Mevlüt Uysal’ın tünel geçişlerinde kaç para alınacak tartışmasına umutsuz yaklaşımı,

- Tüm bu sorunları çözemeyen İBB Başkanının çözüm için nerdeyse evlerinizden çıkmayın çağrısı yapmak üzere olduğu…

25 yıldır yönetemediğiniz ama iktidarda olduğunuz bu güzel kenti, her alanda olduğu gibi toplu ulaşım ve dolayısıyla trafik sorununu da çözmediniz.

Dünya uzayda marul, domates yetiştirmeye başlamak üzere, uzaya dolmuş seferleri ile ulaşıma başlamak üzere, siz 25 yıldır 230 milyar dolar para harcamanıza rağmen son beş yılda 65 milyar dolar para harcamanıza rağmen İstanbul’luların insan gibi işine, evine, okuluna veya kenti dolaşmaya, bir etkinliğe gitmesini sağlayamadınız.

Bunun temel nedeni 1994-2000 arasındaki deneyimsizliğiniz, acemiliğiniz. 2002’den sonra ise hızla kabuk değiştirip bilim, ortak akıl ve yönetişim anlayışından uzaklaşmanızdan kaynaklıdır.

İETT’ nin 2019 mali yılı tahmini bütçesi 2,5 milyar lira olarak tahmin edilmiş, 300 milyon lirası borçlanma ile karşılanacağı açıklanmıştır.

Bu bütçe ne kadar gerçekçi değil mi? Daralan ekonomi nedeniyle bu bütçe ile hangi sorunu nasıl çözeceksiniz. Bu şehrin yağma ve talana açan zihniyet ile nasıl mücadele edecek bu kurum belli değil. Kente verilen bunca zarar sonrası plansız hesapsız yapılaşma sonrası ne yapılacak açık değil.

Metro hattı, planlama ve projelendiriyorsunuz, daha mürekkebi kurumadan değişiklik yapıyorsunuz. İETT Genel Müdürlüğü’nün buna karşı duruşu nedir? Nasıl bir kent planlanmasını istersiniz?  Böyle bir kurumu neden vekaleten yönetiyorsunuz? Bu yanlış anlayışı neden terk etmiyorsunuz? İstanbul’da Katmerli sorunlar var mı? Var. Nasıl çözeceksiniz? Belli değil, bize göre belli. Ama Biz CHP olarak biz çözeceğiz.

2019 yılı bütçesi yaklaşık 457 milyon USD ( 14.11.2018 usd kur 5,47.-TL)

15 milyonluk mega kent İstanbul’da kişi başına 166.000.-TL /kişi başı 30 usd)

Önceki yıl bütçelerine baktığımızda;

Gelir Borçlanma Fazla Toplam Gerçekleşme Oran Not

2018 1724000 416000 0 2140000

2017 2370000 530000 0 2900000 1.332.942 % 56

2016 2250000 0 110000 2140000 1.535.846 % 68

2015 1950000 0 250000 1700000

2014 1727345 0 230390 1957735

2017 YILI FAALİYET ANALİZİ

BÜTÇE GERÇEKLEŞME (TL)

GİDERLER:

DIŞ BORÇ FAİZ GİDERİ (2016)1.300.000 (2017) 2.412.414

SERMAYE GİDERLERİ 1.174.062.000 247.454.509

(MAMÜL ALIMLARI) 1.123.762.000 227.603.641

TOPLAM (2017) 2.900.000.000 1.809.520.627

(2016 BÜTÇE GİDERİ: 1.424.880.681 TL)

BU TABLO; İDARİ YÖNETİMDE AÇIK BİR PLANLAMA ZAAFİYETİ VE ÖNGÖRÜ YETERSİZLİĞİ BULUNDUĞUNU GÖSTERMEKTEDİR.

GELİRLER

BAĞIŞ VE YARDIMLAR 1.079.750.000 140.112.078

TAŞINMAZ SATIŞ GELİRİ 130.000.000 0

TOPLAM 2.370.000.000 1.332.942.752

(2016 BÜTÇE GELİRİ: 1.535.846.717 TL)

BU TABLO DA AYNI ŞEKİLDE, KURUMUN GELİR VE GİDERİNİ ÖNGÖREMEDİĞİNİ; HEDEF BELİRLEME, PLANLAMA VE UYGULAMADA YETERSİZLİK BULUNDUĞUNU SERGİLEMEKTEDİR.

GENEL ÖZET: ONAYLI BÜTÇE GERÇEKLEŞME ORAN

GİDER: 2.900.000.000 1.809.520.677 %62

GELİR: 2.370.000.000 1.332.942.752 %56

BORÇ ARTIŞI: 31.12.2016 31.12.2017

KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR: 752.061.402 1.124.385.813 %49,6 (373.324.411.-TL artış)

UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR: 761.857.962 932.817.662 %22,4

(170.959.700.-TL)

GELİRLERİNİN SADECE YARISINI YOLCULUKTAN SAĞLAYAN, YATIRIM BÜTÇESİ YOK DENECEK KADAR AZ OLAN, GELİR VE GİDERLERİNİ DE ZATEN SAĞLIKLI BİÇİMDE ÖNGÖREMEYEN BİR KURUMUN, BU YÖNETİM METODOLOJİSİYLE KENDİ AYAKLARI ÜZERİNDE DURAMAYACAĞI VE GELECEĞE HAZIRLANAMAYACAĞI ORTADADIR.

- 50 adet phileas davası … 7 yılda 5 defa bilirkişi raporu 2011 de bilirkişi raporu 17 milyon lira (usd …. / usd)

- 1. Rapor - 2. Rapor - 3. Rapor - 4. Rapor

Sonuç; Bugün alınsa 3,1 milyon usd olmuş… Başka bir ifadeyle … Milyon dolar uçtu gitti.

Topbaş gitti, şirket battı; faturası halka kaldı

İBB’nin 16 milyon TL’lik tazminat davasında otobüslerin alındığı Hollandalı şirket bu süreçte iflas etti. Hollandalı şirketin adresindeki eksiklik nedeniyle mahkemenin gerekli tebliği bile yapamadığı ortaya çıktı. İBB’ye bağlı İETT’nin 65 milyon 397 bin 500 Avro’ya (şu anki kurla yaklaşık 345 milyon TL) aldığı; “geç teslim, eksik ekipman ve arızalar sonucu uğradığı zarar nedeniyle 50 otobüsün üreticisi Hollandalı Advanced Public Trasport Systems (APTS) şirketine açtığı dava iflas eden şirketin adresinin eksiksiz tespiti için 23. kez ertelendi. 10 yılda bir otobüs dolusu skandal yaşanan dava neredeyse bir yıl sonraya, 7 Mart 2019 tarihine ertelendi. CHP’li meclis üyesi Hakkı Sağlam, alınan 50 otobüsün 1’inin yandığını, 42’sinin çalışmadığını belirterek şu an sadece 7’sinin kullanıldığını belirtti.

‘Rampa çıkamaz’

İETT, uzmanların “rampa bile çıkamaz” diye uyardığı Phileas marka 50 otobüsü tanesi 1 milyon 307 bin 950 Avro olmak üzere 2008 yılında APTS adlı firmadan aldı. Dönemin İBB Başkanı Kadir Topbaş’ın ısrarı sonucu alındığı belirtilen otobüsler alınır, alınmaz bir dizi sorun çıkardı.

Otobüsler önce zamanında teslim edilmedi. Sonra İstanbul’un yol koşullarına uyum sağlayamadı, sık sık arızalandı ve yollarda kaldı. İlk olarak Söğütlüçeşme-Zincirlikuyu hattında kullanılan Phileas’larda bu arızaların yaşanmasına, 300’ün üzerinde yolcu taşınması neden gösterildi.

İETT geç teslim, eksik ekipman ve arızalar nedeniyle 2011’de firmaya karşı 16 milyon liralık tazminat davası açtı. Ancak firma 24 Kasım 2014’te iflasını açıkladı. 2015’te ise Şirinevler’de Phileas marka otobüsün metrobüs durağında yanmasının ardından tek tük sefere çıkan otobüsler bu kez de seferden çekildi. İflas kararı ise tazminat davasının görüldüğü İstanbul 16. Asliye Ticaret Mahkemesi’ndeki dosyaya 7 Aralık 2015’te ulaştı. 7 yıl sonra davanın 22. duruşması önceki gün yapıldı. İETT ek bilirkişi raporu talep etti. Mahkeme, şirketin adresindeki eksiklik nedeniyle gerekli tebliğin yapılamadığını belirterek doğru adresin eksiksiz bildirilmesini istedi. Ara kararda uluslararası prosedüre uygun olarak gönderilmesine karar verilerek duruşma oy birliğiyle neredeyse bir yıl sonrasına, 7 Mart 2019’a ertelendi.

‘1 dolar bile alamaz’

Açılan davaların şikâyetçisi CHP’li meclis üyesi Dr. Hakkı Sağlam dava sürecini özetle şöyle değerlendirdi: “Şayet İETT bu kamu zararını araçların tesliminin hemen sonrasında 2009’da talep etseydi, o günkü kurla 15 milyon dolar para alacaktı. Eğer İETT davayı açtığı 2011’de bu işi yapabilseydi, 12 milyon dolar alacaktı. Eğer İETT ilk bilirkişi raporu verildiğinde 2013’te sonuçlandırsaydı, 9.5 milyon dolar alacaktı.

Eğer İETT son duruşmada sonuçlandırsaydı 3.9 milyon dolar alacaktı. Şimdi 1 dolar bile alamayacak, çünkü ortada firma kalmadı. Şirket iflas etti. Dolayısıyla İETT bu zararı da halkın sırtına yüklemiş oluyor. O günden bugüne İETT 4 genel müdür değiştirdi. O otobüsleri alan Sayın Topbaş görevden uzaklaştırıldı ama İstanbul halkının sırtına kalan 65 milyon Avro ve parçalardan dolayı da 15 milyon ilave zarar oldu. 65 milyon Avro’ya aldığımız otobüsleri kullanmıyoruz. Eğer Türkiye’den otobüs almış olsaydık tanesi 250 bin Avro’dan 260 tane alırdık. Ama Topbaş bunları tercih ettı. O zamanlar arada iktidar partisinin aracıları vardı. 65 milyon Avro, 2008, 2009 yılında metro yatırımı yapılsaydı, şu an 10 km daha fazla metromuz vardı.”

Metrobüs Yolu…. 2016 yılında sökülerek tamamen zemini yenilen -asfaltlanan- yol çok kısa bir süre sonra geçen yıl yeniden kullanılamaz hale gelmiş, bu yıl ise bölüm bölüm kazılarak yenilenmektedir. Bu durum sın derece vahimdir. Bir yolu dahi yapamayan yönetim İstambul’u yönetebilir mi? Trafik ve ulaşım sorununu çözebilir mi?

Metrobüs yolu boyunca durakların tamamını söküp ikinci defa yaptınız. Bir işi tek seferde yapma beceriniz de maalesef yok. Durakların sökülüp yeniden yapılması ciddi bir maliyet ve yük getirmiştir İETT Genel Müdürlüğü’ne.. Buna rağmen üst geçit, merdiven ve asansörlerin hali… ciddi miktarda onarım ve bakım bütçesi ayrılmasına kullanılmasına rağmen, çalışmayan arızalı asansör ve merdiveler… üst üste seyahat eden İstanbul’lular...

Ne olacak bu metrobüs çilesi… istanbul’luların sabah akşam nasıl bindikleri, nasıl yolculuk yaptıklarını biliyormusunuz? Nerden bileceksiniz ki. Sırça köşklerinizde oturun, makam arabalarıyla trafiği yara yara gidip gelince bunun farkında olamazsınız.

İETT arazisi….

Aynı bölgede bulunan İETT Garajının satışı da arsanın İstanbul Boğazına hakim konumu, önemli ticaret ve alışveriş merkezleri ile ana ulaşım hattı üzerinde olması nedeni ile paha biçilemez değere sahiptir. Bu arazi de 21 Mart 2007 günü açık artırma ile Karayolları arazisine talip olan ancak araziyi Zorlu‘ya kaptıran (!) Sama Dubai‘nin olmuştur. Dubai şeyhi El Makdum‘un şirketi olan Sama Dubai‘ye satılan İETT Garajı arsasına yeraltına ve yerüstüne toplam 243 bin metrekare inşaat yapılabilecektir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi yetkililerinin "sorunsuz bu nedenle Karayolları arsasından bile değerli" dedikleri arsanın 3 emsal imarı bulunmaktadır. Yani araziye 138 bin metrekare yer üstü inşaat yapmak olanaklı hale getirilmiştir. Ayrıca yerin altına yapılacak ve ticari fonksiyon verilebilecek 3 katta da yaklaşık 100 bin metrekare alan bulunmaktadır. Böylelikle yeraltına yapılacak yapılar otoparklar hariç 243 bin 645 metrekarelik bir inşaat alanı söz konusudur. Arsada belirlenen "bodrum katları hariç 3 emsal" gibi rekor düzeydeki imar hakkına karşı duyarlı çevrelerce olası iptal davalarının açılması durumunda, sadece bu inşaat oranları değil, arsanın konumundan kaynaklanan planlama ilkeleriyle uyumsuzluğu göze çarpmaktadır. 1980 yılı onaylı İstanbul Metropoliten Alan Nazım Plan Belgelerine göre; genişleme rezerv alanı, kavşak revizyonu planlaması, Boğaziçinin silüetinin yükseklik sınırı ile korunması, kent içi yol planlaması ilkeleri emsalin 3‘e çıkartılmasında ne kadar dikkate alınmıştır ?

Bu arazilerin satışı değerlendirilirken söz konusu arsaların hukuki durumu, satılan varlığın büyüklüğü ve değeri, İstanbul‘un altyapı sorunları(içmesuyu, kanalizasyon, doğalgaz, telefon, elektrik, ulaşım vb.) kentsel planlamada nerede olunduğu ve son olarak da kamu mallarının özel mülkiyete geçmesi üzerinde düşünülmesi gereken konulardır.

Otobüs alımları, arıza, tamir, kaza;

Bu bütçeyle ne kadar yeni otobüs alacaksınız? Belli değil. Daha çok hizmet ve parça alımına yönelik. Bakım onarım yapan nitelikli yüzlerce personel adeta yaka-paça kurumdan atıldı, itildi, zorla gönderildi. Şimdi yüzlerce otobüs garajlarda yatıyor.

İstanbul’lu lar ise duraklarda uzun süre bekliyorlar, üst üste istif halinde yolculuk yapmaya çalışıyorlar. Bu tablo bu fotoğraf İstanbul’a yakışmıyor. Yurttaşlarımız bunu hak etmiyor.

Kavacık’ya yanan otobüs, Şirinevlerde yanan metrobüs, Kabataş’ta durağa giren, Barbaros Bulvarında ağacı biçen, Yenilkapıda köprüye çarpan ve daha önceki gün Kuruçeşme’de kaza yapan otobüsler hakkında kamuoyuna tek kelime açıklama yapmadınız. Sorduğumuz sorulara cevap vermediniz. Kaza gerekçeleri ve bilgilerini Meclisten, muhalefetten ve halktan sakladınız, kaçırdınız. Bu saydam yönetim anlayışıyla bağdaşmamaktadır. Bu meclisine, halkına hesap vermek zorunda olan siyasetçi bakışıyla bağdaşmamaktadır. Personel ve çalışanlar çok zor koşullarda çalışmaktadır. Personelin çalışma koşulları ve ekonomik durumu çok hızlı bir şekilde düzeltilmelidir.

Ortak çalışma yürüttüğümüz toplu taşımada İstanbul’a katkı sunan ÖHO, Otobüs AŞ, Taksi ve Dolmuş, Deniz taşımacılığı yapan tekne ve taksi esnafımızın işini kolaylaştırıcı önlemlerin bir an önce alınması, alınacak kararlar öncesi mutlaka bu esnafımız ile gerekli irtibat ve temasın sağlanması ile kararların ortak alınması gerekmektedir. Birlikte yönetme anlayışı hayata geçirilmelidir. Aksi halde masa başında alınan kararlar veya ben yaptım oldu anlayışı tehlikeli ve hatalıdır.

Otobüs tahsisleri;

Dün (14.11.2018 Çarşamba 16:50) akşam Çağlayan adliyesinde 15 otobüs olmak üzere gün içinde sadece gördüklerimiz …

Gün boyu 100 lerce otobüs servis aracı eş dost ahbap akraba partidaş’a veya amacı dışında kullanılmaktadır. Özellikle 2004’ten bu yana son 15 sene de hukuku katlettiniz.

Hatırlarsanız; Otobüs alım ihalesini iptal eden önceki Başkan Sn Topbaş’ın iptal kararı yargıdan dönmüş, kusuru yargı kararıyla tescillenmiş ancak hukuksuzluk devam etmişti.

Tıpkı İETT Levent garajı –arazisi- gibi:

Şimdi size çağrıda bulunuyorum. Hukuksuz bir şekilde İETT mülkiyetinden İBB mülkiyetine geçen ve yabancı birine satışı iptal edilen Levent arazisini İETT genel müdürlüğüne iade edin. Bu arazinin kamuda kalmasını sağlayan, orada şimdi İstanbul’un böğrüne saplanmış başka bir kule ve avm olmamasını sağlayan bu konuda devleti ve milleti için mücadele veren emek veren arkadaşları, yurttaşları, halkın menfaati ve kamu yararı doğrultusunda karar veren, hukuksuzluğu tescil eden yargı mensupları… teşekkür ederiz.

Hukuki gerekçe ve karar doğrultusunda gereğini yapabilir misiniz? O cesaret var mı sizde?  Bu örnekleri çoğaltmak mümkün elbette..

Toplu Ulaşım ve İETT;

- Topbaş İDO’yu 2,5–3 milyar dolara satacağını beyan etmesine rağmen 860 milyon dolara sattı. Satıldığı gün varlıkları 1,2 milyar liraydı. Meclis kararları alınırken, satış öncesi bugün karşılaştığınız bütün sorunları dile getirmiştik, bunu yapmayın İstanbul’a iyilik yapmıyorsunuz… yaptığınız günü kurtarmak demiştik. Haklı çıktık.

İBB ve İETT borç çıkmazında. Yönetilemez duruma gelmiş artık;Oysa 2002 yılında alınan meclis kararı gereği Raylı sistemler de İETT Genel Müdürlüğü’ne bağlanmış, daha sonra ise Şehir hatları da bağlanacağı ve İETT nin İstanbul’da toplu ulaşımın ana omurgası, düzenleyicisi, denetleyicisi, tasarlayıcısı, planlayıcısı olabilirdi.

Özel sektörden destek alacak ve İstanbul’un trafik sorununun çözümünde başrol oynayacak, bugün gelinen nokta çoktan çözülmüş olacaktı. Ne oldu?

2004’te sil baştan başlandı. Bu kurum nasıl yok edilir, nasıl yağmalanıra altlık hazırlandı.

Öyle olmasaydı; - Bu tramvay kazaları olur muydu? Olmazdı,

- Toplu ulaşımın entegre edilememesi sorunu yaşanır mıydı?

- bugün bitme noktasına gelmezdi,

- İdo satılmaz dı,

- Metrobüs’e ulaşmak için yaya 3 köprü geçilmezdi.

- Yürümeyen merdiven, çalımlayan asansör, zemini bozuk üst geçit, su biriken alt geçit olmazdı.

Sayın Başkan, Sayın Meclis Üyeleri; Tüm bu kusurlu uygulamalar, yönetilemeyen İBB ve İETT, sorunlar yumağında Sayın Belediye Başkanının; - Öngörü zafiyeti, - Planlama eksikliği, - Uygulama hataları, Bugünkü sonucu getirmiştir. Bu durum birçok defa bu mecliste bizim tarafımızdan dile getirilmesine rağmen, Sayın Belediye Başkanı ve selefi Kadir Topbaş kulak tıkadı, görmezden, duymazdan geldi.

Bakın insanlar Meclis çatısına çıktı. Hayatına kıymak istedi. Bu çaresizliğin, içinde bulunduğu ekonomik çıkmazın bir göstergesi...

Buradan Beyazıt, Aksaray, Fatih, Unkapanı yönünde 500 mt yarıçaplı bir daire çizin bakın ne göreceksiniz, ilk avm olan tarihi Kapalıçarşı ya gidin kaç dükkan kapalı görün...

- Kepenk kapatan esnaf, - Siftahsız dükkan kapatan,

- Adeta istila edilmiş bir kent, - Çukur, çamur içinde bir kent,

Yaşanmayan, yaşanamayan bir istanbul’u inşa ettiniz.

Bize şunu söyleye bilirmisiniz? Son 15 yılda ulaşımda;

- süresinde biten bir projeniz bir işiniz bir imalatınız var mı?

- Keşif artışı yapmadığınız projeniz bir işiniz bir imalatınız var mı? Sınırda birkaç dolarcık eksikle % 19,99 artış….

- Başlangıcı ve bitişi size ait bir projeniz var mı? Sizin planladığınız ve projelendirdiğini ve bitirdiğiniz bir tek proje gösterin… var mı ? Yok...

Sizin planlamadığınız ve projelendirmediğiniz Üsküdar – Çekmeköy metrosu… 38 ayda bitirme sözü verdiniz. Üzerinden bir 38 ay daha geçti.. 676 milyon Euro ihale bedeline 112 milyon Euro keşif artışı verdiniz… ek, ek, ek süreler verdiniz

Kadıköy – Kartal’a keşif artışı ve ek süreler verdiniz,

Otogar – Bağcılar keşif artışı ve ek süreler verdiniz,

Yenikapı – Hacıosman keşif artışı ve ek süreler verdiniz,

- Pahalı,-Geciktirilen, -Yanlış, -Çalakalem iş, –çantacı- seyyar- iş mantığı,- Şişirme proje,

Son metro kazası… Ümraniye – Göztepe metrosu, neden meydana geldi. Var mı bir sonuç? Acemi, deneyimsiz müteahhit, acemi, iş bilmeyen alt taşeron, Allaha emanet yapılan iş… sonuç elbette kaçınılmaz…

Gerçekleştirilmesi imkansız, tasarruf içermeyen, İstanbul halkının sorunlarını çözmeye yönelik hazırlanmamış, akla ve bilime aykırı, bu bütçenin bu şekilde sonuçlanması, beklenen verimin alınması maalesef mümkün değil, Bu nedenlerle CHP grubu olarak İETT nin 2019 mali yılı bütçe tasarısına RED oyu kullanacağımız belirtir, hepinizi saygıyla selamlarım.